Cataract, in de volksmond ook wel staar genoemd, is een oogaandoening waarbij het zicht troebel en onscherp wordt. Het komt vooral voor bij vrouwen op leeftijd, maar ook mannen kunnen cataract krijgen. Het Bartiméus Fonds zet zich in om ervoor te zorgen dat iedereen 100% kan leven, ook als je een visuele beperking hebt. Ben je benieuwd naar wat cataract inhoudt en wil je meer weten over het Bartiméus Fonds. Je leest het in dit artikel.
Cataract: wat is het?
Cataract, beter bekend als staar, is een oogziekte waarbij het zicht steeds waziger wordt. Cataract (Staar) komt veel voor in Nederland. Vooral bij vrouwen, maar ook veel mannen hebben deze oogaandoening. Meestal komt staar alleen voor aan een van beide ogen, maar het kan ook bij beide ogen ontstaan.
De ooglenzen zitten voor in de ogen en achter de pupillen en de irissen. Deze lens is transparant en helder. Hierdoor valt het licht van buitenaf makkelijk op het netvlies en heb je een scherp gezichtsveld. Wanneer je cataract (staar) hebt, worden één of beide ooglenzen troebel en wazig. Het licht van buitenaf komt nu moeizamer bij het netvlies, wat zorgt voor een onscherp beeld.
Verschillende soorten staar
Je weet nu dat de lens van het oog troebel kan worden waardoor het zicht wazig wordt. Onze ooglenzen bestaan uit drie onderdelen: een kern, de schors en een kapsel. De kern zit binnenin de lens. De lens zit in een klein zakje dat het kapsel heet. De schors van de lens is het buitenste laagje. In één of meerdere van deze drie onderdelen kan het troebel worden. De plek waar de vertroebeling zit, bepaalt wat voor soort cataract je hebt. In totaal zijn er vier verschillende soorten cataract (staar).
Nucleaire staar
Bij nucleaire staar, of cataract, treedt de vertroebeling op in het binnenste van de lens. Dit is de kern van de lens.
Corticale staar
Corticale staar treedt op in de schors van de lens. Bij deze vorm van cataract wordt de schors troebel.
Capsulaire staar
Capsulaire staar bevindt zich in het kapsel van de lens. Dit betekent dat de lens een vertroebeld kapsel heeft.
Subcapsulaire staar
De subcapsulaire staar is een onderdeel van de capsulaire staar. Het treedt ook op bij het kapsel, maar dan bevindt de vertroebeling zich net onder het kapsel.
Wat is groene staar? Wat is grijze staar?
Voor cataract zijn veel verschillende namen: staar, groene staar, grijze staar, cataract. Dit kan nogal ingewikkeld zijn. Cataract en staar betekenen hetzelfde. Daarnaast worden deze twee ook weleens grijze staar genoemd. Dit werd vooral vroeger veel gebruikt. Groene staar is ook een term die je vaak voorbij ziet komen. Toch is dat geen staar, maar een andere oogaandoening. Groene staar is namelijk glaucoom.
Oorzaken van cataract / staar
Eigenlijk zijn er drie vormen van cataract. Ze zijn te onderscheiden door de oorzaak. Ze ontstaan namelijk alle drie op een andere manier. Hieronder leggen we de drie vormen met de bijbehorende oorzaken voor je uit:
Aangeboren cataract (staar)
Aangeboren cataract is een vorm die al tijdens de zwangerschap kan optreden. Vaak is de oorzaak een ziekte bij de moeder. Het kan ook voorkomen dat het kind cataract erft, maar in principe is staar geen erfelijke oogziekte.
Staar door ouderdom
De ooglens bevat veel eiwitten. Wanneer je ouder wordt klonteren deze eiwitten samen. Dit veroorzaakt langzaamaan een troebel zicht. Ouderdomsstaar is veelvoorkomend en heel normaal. Vaak ontstaat het rond je vijftigste. Bij mensen van 70 jaar of ouder heeft maar liefst 70% cataract, oftewel staar. Een andere naam voor staar door ouderdom is seniele cataract. Cataract behoort tot een van de oogziekten bij ouderen.
Staar door chronische ziekte
Een chronische ziekte kan ook een oorzaak zijn van het krijgen van cataract. Denk aan diabetes waarbij het bloedsuikergehalte in het bloed stijgt. Dit vergroot de kans op een vertroebelende ooglens. Cataract kan ook ontstaan als je een oogontsteking aan de binnenkant van je oog hebt. In dit geval komt staar slechts aan één oog voor. Een ongeluk kan ook een oorzaak zijn voor staar. Hierbij kan het oog beschadigd raken en staar optreden. Naast een ongezonde levensstijl, zoals roken, alcohol- en drugsgebruik, kan ook te veel fastfood, te veel kijken in fel zonlicht en het gebruik van te veel medicijnen cataract veroorzaken. Het is daarom belangrijk om goed voor je ogen te zorgen.
Kan je cataract voorkomen?
Helaas is het antwoord op deze vraag nee. Je kan cataract (staar) niet voorkomen. Wat je wel kunt doen, is de kans op staar verkleinen. Dat doe je door:
- Goed voor je ogen te zorgen.
- Geen sigaretten te roken, want die zijn schadelijk voor het hele lichaam, dus ook je ogen.
- Geen alcohol te consumeren.
- Goed voor jezelf te zorgen en fastfood te laten staan. Beweeg genoeg en eet gezond.
- Een zonnebril dragen en nooit rechtstreeks in het zonlicht kijken.
Symptomen van cataract / staar
Er zijn verschillende symptomen bij cataract (staar). Voor ieder persoon verschillen de symptomen enorm. Wat voor de ene gevoelig is, kan voor de ander niets betekenen. Staar is een langzaam proces van achteruitgang en dus niet zo 1, 2, 3 te ontdekken. Het kan soms jaren duren voordat er echt klachten ontstaan. In sommige gevallen kan het ook acuut zijn en gaan de ogen ineens heel snel achteruit. Dan is het verstandig om direct een afspraak te maken bij een oogarts.
Herken je een van de onderstaande symptomen? Ook dan is het verstandig om langs een oogarts te gaan. Cataract deelt veel gelijkenissen met een andere oogaandoening, genaamd maculadegeneratie. Dit kan soms voor verwarring zorgen. Mocht je maculadegeneratie hebben, dan is het belangrijk om zo snel mogelijk geholpen te worden.
Hieronder lichten we een aantal voor je toe.
Contrast minder goed kunnen zien
Een symptoom van staar is dat je minder goed contrast gaat kunnen zien. Om dingen van elkaar te kunnen onderscheiden of gezichten te herkennen, is het zien van contrast hard nodig. Wanneer je weinig tot geen contrast meer ziet, is het lastig om voorwerpen met dezelfde kleur naast elkaar te kunnen zien. Voorbeeld: je legt een zwart papier op een zwarte tafel. Voor mensen met staar wordt het lastig om op de zwarte tafel nog het zwarte papier te kunnen zien. Daar is namelijk het contrast voor nodig en dat ontbreekt.
Je ziet wazig
Wazig zien is een bekend symptoom van cataract en daarnaast een van de eerste symptomen die optreden bij mensen. Het lijkt voortdurend alsof er iets in je oog zit waardoor het beeld wazig is. Bij mensen zonder staar kan dit een vuiltje zijn en weet men dat het vanzelf weer weggaat. Daarom is staar in het begin lastig te detecteren, omdat er vaak wordt gedacht dat het wazige beeld wel weer wegtrekt. Wanneer je wazig ziet, kan dit zowel dichtbij als veraf ontstaan. Lees je graag boeken of de krant? Dan kan je merken dat je de tekst niet scherp ziet. Ook bij televisie kijken kan het beeld wazig worden.
Minder goed zien in het donker
Mensen met cataract kunnen niet goed zien in het donker. Dit komt doordat de lens steeds troebeler wordt. Hoe troebeler de lens is, hoe minder licht het oog binnenvalt.
Kleurverschil niet kunnen zien
Een ander symptoom van staar is dat je moeite krijgt met het zien van verschillende kleuren. De kleuren worden grauw en vaal en de helderheid neemt af. De blauwe kleur verandert het meest. De kleur wordt vager, omdat de lens een bruine kleur aanneemt. Het grappige is dat mensen met staar dit vaak niet door hebben en zich niet bewust zijn van het minder goed kunnen zien van kleuren. Hebben ze een staaroperatie ondergaan, dan merken ze opeens dat ze kleurverschil zien.
Last van schitteringen
Heb je enorm last van het felle zonlicht en kan dit je zelfs verblinden? Dan kan dit duiden op staar. De lens van het oog wordt namelijk erg gevoelig voor fel licht als die troebel is.
Dubbel zien
Knijp het ene oog dicht en kijk met het andere oog. Wat zie je? Als het beeld dubbel is of je ziet een schaduwrand rondom voorwerpen, dan kan dit duiden op cataract (staar). Het netvlies heeft moeite met scherpstellen waardoor er meerdere beelden verschijnen.
Ervaringen met cataract
Ervaringsdeskundigen vertellen hoe het is om te leven met de oogaandoening cataract:
- Koken als je weinig of niets ziet, hoe doe je dat? Malou Thijssen kreeg jeugdreuma toen ze 1,5 jaar oud was. Dat leidde onder andere tot een ernstige oogontsteking, waardoor ze op jonge leeftijd staar (cataract) kreeg. Daardoor werden de lenzen in haar ogen troebel en moesten deze één voor één verwijderd worden. Lees haar verhaal en ervaringen: hoe pakt zij het aan in de keuken? En hoe bereidt zij haar favoriete recept?
- Ook Annemiek van Munster is slechtziend door aangeboren staar. Na een moeilijke periode en intensieve revalidatie rond haar dertigste staat ze nu sterker dan ooit in het leven. Lees haar ervaringen.
Onderzoek naar cataract / staar
Herken je een van de bovenstaande symptomen? Dan raden we je aan om langs een oogarts te gaan. Daar worden jouw ogen verder onderzocht. Er zijn verschillende soorten onderzoeken die gedaan kunnen worden om te achterhalen of er sprake is van cataract (staar).
- Een oogboldruk meting
- Brilmeting
- Lenssterkte meting
- Netvlies meting
- Onderzoek met letterkaart
- Onderzoek met een spleetlampje
Behandeling van cataract / staar
Herken je bij jezelf beginnende symptomen van staar, dan ben je er op tijd bij en kan je er nog prima mee leven. Je krijgt dan een andere bril en je kan gebruikmaken van een loep of een leeslampje. Iedereen wil goed kunnen blijven zien, daarom is een behandeling op den duur wel mogelijk. Zonder behandeling wordt het zicht steeds slechter.
Staar kan je niet voorkomen en ook niet genezen. Behandelingen als laseren of medicijnen zoals oogdruppels zijn voor staar niet mogelijk. De enige effectieve behandeling voor cataract is een operatie. Deze operatie wordt ook wel een staaroperatie of cataractoperatie genoemd.
Hoe ziet een cataractoperatie eruit?
Hoe ziet een cataractoperatie eruit? Dat gaat als volgt: als eerst krijg je oogdruppels. Deze verdoven het oog en zorgen ervoor dat je het oog niet kan bewegen. In sommige gevallen gebeurt een cataractoperatie onder volledige narcose. De oogarts vervangt de troebele lens voor een kunstlens. Deze kunstlens is helder waardoor het zicht weer scherp is.
De cataractoperatie is een dagbehandeling en duurt slechts 10 tot 15 minuten. Je hoeft dus geen nacht in het ziekenhuis te blijven. Wel is het belangrijk om iemand mee te nemen, omdat je na de operatie niet meer mag autorijden. Moeten beide ogen eraan geloven? Dan zijn dat twee staaroperaties. Tussen de twee operaties zitten twee weken tijd.
Is een cataractoperatie echt nodig?
Een cataractoperatie is niet meteen nodig, want van staar kan je niet blind worden. Wel gaat het zicht achteruit. Dit is een langdurig proces waardoor opereren niet direct nodig is. Heb je dusdanig last wanneer je bezig bent met de dagelijkse taken, dan is het verstandig om een cataractoperatie te ondergaan. Wanneer je cataract krijgt, is het eigenlijk geen ontkomen aan. Een operatie is de enige behandeling.
Heb je eerder al je ogen laten laseren, bijvoorbeeld ter vervanging van het dragen van lenzen of een bril? Dan is dit belangrijk om voorafgaand aan de staaroperatie te melden. De oogarts onderzoekt het oog en bepaalt de sterkte van de nieuwe kunstlens.
Wat gebeurt er na de cataractoperatie?
Hoe ziet de nazorg van de staaroperatie eruit? Na de cataractoperatie is het zicht nog niet optimaal. Daarom krijg je een verband of een ooglapje op het oog. Autorijden is niet mogelijk dus zorg altijd dat je niet alleen naar de afspraak komt. De volgende dag mag het verband al van het oog af. Wel is het nodig om de eerste week tijdens de nachten het kapje op te houden. Zo bescherm je het oog en kan het snel en goed herstellen. Moeilijk, maar noodzakelijk: wrijf niet in je ogen.
Vanaf de dag van de cataractoperatie moet je het oog gaan druppelen. Dit doe je meermaals per dag. De oogdruppels zorgen ervoor dat de lens beschermd wordt en er geen infectie kan ontstaan. Het druppelen van de ogen dien je tot vier weken na de operatie te doen. In die tijd ga je twee keer terug naar die oogarts die het oog controleert.
Herstelvermogen
Het herstelvermogen van het oog gaat snel en er ontstaan meestal geen complicaties na de cataractoperatie. De eerste dagen is het zicht nog wazig, maar dat hoort erbij. Het oog kan gaan tranen en geïrriteerd aanvoelen. Sommige mensen ervaren hoofdpijn als klacht na de operatie. Dit verschilt per persoon. Na vier tot zes weken is het oog helemaal hersteld en kun je weer helder zien. Vaak hebben mensen na de operatie wel weer hun bril of lenzen nodig. Die moeten dan opnieuw aangemeten worden.
Steun het Bartiméus Fonds
Wil je graag wat bijdragen aan de samenleving? Dan kan je ervoor kiezen om het Bartiméus Fonds te ondersteunen. Misschien heeft iemand in de familie een visuele beperking of ben je zelf slechtziend? Dan sluit het Bartiméus Fonds goed bij jou aan. Steunen kan op veel verschillende manieren. Alle kleine beetjes helpen het Bartiméus Fonds om mensen met een visuele beperking optimaal te laten leven. Iedereen moet onderdeel van de samenleving zijn en zich ook zo voelen. Samen helpen we de wereld iedere dag een beetje mooier maken. Help jij ook mee? Dat kan door een van de onderstaande manieren.
Doneren
Wil je graag geld doneren aan het Bartiméus Fonds? Dan kan dat door een donatie te geven. Je kan zelf kiezen welk bedrag je wilt doneren en ook hoe vaak. Wil je een eenmalige donatie doen of geef je graag maandelijks een bedrag aan het Bartiméus Fonds? Wij zijn blij met iedere donatie. Alle kleine beetjes helpen.
Periodiek schenken
Liever voor een langere tijd het Bartiméus Fonds steunen? Dan past periodiek schenken goed bij jou. Bij periodiek schenken kies je één vast bedrag waarmee je voor een periode van minimaal vijf jaar het Bartiméus Fonds ondersteunt. Door deze overeenkomst aan te gaan, kies je ook voor een financieel voordeel. Je krijgt namelijk belastingvoordeel als je kiest voor periodiek schenken.
Het werkt namelijk zo: jij schenkt elk jaar een vast bedrag aan het Bartiméus Fonds. Dit bedrag mag jij ieder jaar aftrekken van jouw belastbaar inkomen. Waar het op neer komt: je kan meer schenken, dan dat het je geld kost. Daarnaast is het fijn om te weten dat het Bartiméus Fonds is aangemerkt voor het ANBI. Het ANBI staat voor de Algemeen Nut Beogende Instelling. Dat betekent dat het Bartiméus Fonds geen schenkbelasting betaalt over jouw periodieke schenking.
Nalaten aan een goed doel
Nalaten aan een goed doel is een mooie manier om geld te schenken. Op deze manier weet je zeker dat jouw nalatenschap op de juiste plek terechtkomt en dat het wordt gebruikt voor iets waaraan jij hoge prioriteit geeft in het leven. Er zijn verschillende manieren om de erfenis na te laten aan een goed doel. Lees ze hieronder en bepaal welke vorm het beste bij jou past.
Benoem een goed doel tot erfgenaam
Een manier van nalaten aan een goed doel is om het in je testament op te nemen. Je kan zelf bepalen om hoeveel geld het gaat. Wil je de hele erfenis afstaan aan het Bartiméus Fonds of een gedeelte ervan. In dit geval maak je het Bartiméus Fonds dus tot jouw erfgenaam.
Laat een legaat na
Laat een legaat na aan het Bartiméus Fonds. Dit houdt in dat je een vooraf bepaald bedrag nalaat aan het door jou gekozen goede doel. Je stelt dit voorafgaand vast zodat het duidelijk is waar jouw erfenis naar toe moet gaan. Een legaat nalaten kan ook in de vorm van waardevolle spullen of een woning.
Onder recht van vruchtgebruik nalaten
Het recht van vruchtgebruik is een bijzonder recht. Hiermee laat je jouw erfenis na aan een door jou gekozen persoon. Dat kan jouw huidige partner zijn. Zo weet je zeker dat je hem of haar goed achterlaat, maar dat er ook na hun overlijden iets goeds met de erfenis gebeurt. De erfgenaam kan dus een familielid zijn, maar het kan ook gaan om het goede doel. Naast geld kan je ook voorwerpen overdragen. Jouw huidige partner blijft in het huis wonen tot zijn overlijden, maar daarna wordt het eigendom van de erfgenaam.
Fonds op naam
Een fonds op naam is eigenlijk jouw eigen goede doel binnen het Bartiméus Fonds. Je kiest zelf een naam bepaalt waarvoor je geld inzamelt. Door een eigen fonds op te richten hoef je geen nieuwe stichting te bedenken. Dat betekent ook dat je zelf geen administratie hoeft te doen of een bestuur en beheer te regelen. Het enige wat jij moet doen, is geld inzamelen.
Start je eigen online collecte
Een eigen online collecte starten, kan bij het Bartiméus Fonds. Je maakt hierbij een eigen online collectebus aan waarmee je collecteert. Op deze manier kan je zelf initiatief nemen en al jouw vrienden uitnodigen om je te steunen door een donatie te geven. Je kan ook doelen stellen en dit samen met je familie proberen te halen. Het maakt je bewust van geld en het zorgt voor een leuk spelelement. Als je eenmaal bezig bent met een eigen collecte wil je steeds meer ophalen. Je wordt creatief in het bedenken van manieren om te collecteren. Zo help je er niet alleen anderen mee, maar heb je er zelf ook nog eens plezier in.
Help met een actie
Bedenk een originele actie en help mee! Het voordeel van een eigen actie is dat je zelf kan kiezen wat je gaat doen om geld op te halen. Houd je erg van sporten, bedenk dan een sportevenement of doe mee aan een marathon. Ben je van beroep kapster? Dan zou je mensen op één dag ‘gratis’ kunnen knippen. Alle klanten betalen de normale prijs, maar jij doneert het aan het goede doel. Het Bartiméus Fonds denkt graag met je mee over een leuke ludieke actie.
Help met je kerk
Het Bartiméus Fonds vindt het belangrijk dat we meer oog voor elkaar krijgen. Mensen met een visuele beperking verdienen ook een leven te leiden dat goed bij hen past. Jezus is een grote inspiratiebron van het Bartiméus Fonds. Hij had namelijk oog voor de zwakkeren in de samenleving. Ieder mens dient geliefd te worden en verdient om onderdeel te zijn van de maatschappij. Jouw kerk kan hier belangrijk bij zijn en kan zorgen voor meer betrokkenheid.
Wat je bijvoorbeeld met je kerk kan doen is de opbrengst van de collecte doneren aan het Bartiméus Fonds. Door het volledige bedrag te schenken aan een goed doel help je er andere mensen beter van te worden. Het komt altijd goed terecht.
Help met je school
Speciaal voor scholen heeft het Bartiméus Fonds een heleboel activiteiten. Hiermee kan je samen met klasgenoten geld ophalen voor kinderen die blind of slechtziend zijn. Misschien ken je wel een kind bij jou op school of in de buurt die een visuele beperking heeft. Er zijn ontzettend veel leuke activiteiten die jij samen met je klas kan doen om geld op te halen voor het Bartiméus Fonds. Wat denk je bijvoorbeeld van een blinde sponsorloop. Zo haal je niet alleen geld op voor het goede doel, maar kan je ook een keer ervaren hoe het is voor kinderen die blind of slechtziend zijn.
Bijdragen als bedrijfs- of vermogensfonds
De laatste manier om het Bartiméus Fonds te steunen is om bij te dragen als bedrijfs- of vermogensfonds. Hierbij kun je echt het verschil maken en het leven van mensen met een visuele beperking veranderen. Graag kijken we samen met jou naar de mogelijkheden om veel te kunnen betekenen voor de mensen in onze samenleving die blind of slechtziend zijn. In het verleden hebben we hiermee al veel bereikt.
Bartiméus Fonds
Wil je een vraag stellen aan het Bartiméus Fonds of ben je benieuwd naar onze resultaten? Neem dan gerust een kijkje op de website of neem contact met ons op. Dan staat er iemand van ons team jou graag te woord.